เพราะเป็นกีฬาที่ต้องอาศัยทักษะหลายด้านประกอบกัน เลยทำให้ เทควันโด เป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ที่มีเสน่ห์มาก ทุกลำดับขั้นของการฝึกฝนมีความท้าทายทั้งด้านร่างกายและจิตใจ เมื่อก้าวผ่านแต่ละจุดไปได้จะรู้สึกเติมเต็มและมั่นใจในตัวเอง ทำให้อยากพัฒนาตัวเองมากขึ้นไปอีก แน่นอนว่าพอเป็นกิจกรรมประเภทกีฬาก็จะได้ประโยชน์ทางด้านร่างกายด้วย ผู้ที่เล่นเทควันโดเป็นประจำจะมีทักษะในการควบคุมร่างกายที่ยอดเยี่ยม ปฏิกิริยาตอบสนองต่างๆ รวดเร็วขึ้น การเคลื่อนไหวคล่องแคล่วและส่งผลให้มีบุคลิกภาพที่ดีด้วย เรียกว่าฝึกเล่นกีฬาชนิดเดียวได้ผลดีแบบรอบด้าน แถมยังเล่นได้ทุกเพศทุกวัย ครั้งนี้เราเลยจะพาไปดูกันว่าเทควันโดเล่นยังไง ประวัติเทควันโดเริ่มต้นมาจากที่ไหน และถ้าสนใจต้องมีความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเทควันโดในส่วนไหนบ้าง
ประวัติ เทควันโด ที่ถือกำเนิดมายาวนานกว่า 2000 ปี
เชื่อว่าหลายคนคงคาดเดาได้ว่าเทควันโดมาจากประเทศอะไร เทควันโดเป็นศิลปะป้องกันตัวประจำชาติเกาหลี คล้ายกับมวยที่เป็นศิลปะการต่อสู้ของไทย ตามประวัติเทควันโดมีข้อมูลปรากฏในประวัติศาสตร์ตั้งแต่ยุคบรรพกาลมาจนถึงยุคปัจจุบัน ว่าชนชาติเกาหลีให้ศิลปะนี้ในการต่อสู้ทั้งในสนามรบและเพื่อป้องกันตัวในชีวิตประจำวัน ซึ่งวิธีการฝึกฝนในกลุ่มทหารกับกลุ่มนักกีฬาก็จะมีความเข้มข้นที่แตกต่างกันไป
กีฬาเทควันโดเริ่มเป็นที่รู้จักแพร่หลายในช่วงปี ค.ศ. 1940-1945 เพราะมีการเปรียบเทียบให้เห็นความต่างระหว่างศิลปะป้องกันตัวของจีนกับญี่ปุ่น นับแต่นั้นก็มีการผลักดันในหลายด้าน เช่น การก่อตั้งสมาคมเทควันโดระดับนานาชาติ การประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อหลัก การจัดแข่งขันชิงแชมป์ระดับโลก เป็นต้น และกีฬาชนิดนี้ก็กลายเป็นกิจกรรมที่ได้รับความนิยมจากผู้คนทั่วโลกมาจนถึงปัจจุบัน
จุดเริ่มต้นของกีฬาเทควันโดในประเทศไทย
สำหรับประวัติเทควันโดในประเทศไทย พวกเราได้รู้จักกับกีฬาเทควันโดครั้งแรกในช่วงสงครามที่สหรัฐรบกับเวียดนามในปี ค.ศ.1965 เมื่อมีกลุ่มคณาจารย์เกาหลีใต้เข้ามาสอนศิลปะป้องกันตัวให้ทหารสหรัฐ ถึงจะได้เห็นผ่านตาแต่ก็ไม่มีใครรู้อะไรเกี่ยวกับศิลปะนี้มากนักด้วยว่าเป็นเรื่องของกองทัพ กระทั่งสงครามสงบลงและทหารสหรัฐพร้อมพันธมิตรย้ายออกจากประเทศไทยไป บางส่วนของคณาจารย์ได้เดินทางกลับมาเปิดสำนักสอนให้กับบุคคลทั่วไป ซึ่งได้รับความสนใจจากผู้ที่เคยพบเห็นผ่านการฝึกฝนของเหล่าทหาร ไม่นานกีฬาชนิดนี้ก็ถูกเผยแพร่ต่อๆ กันไปเป็นวงกว้าง พร้อมกับได้รับการส่งเสริมและพัฒนาจากหลายภาคส่วน กระทั่งมีการก่อตั้งสมาคมเทควันโดแห่งประเทศไทยขึ้นอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ. 1985
เสน่ห์ของกีฬาเทควันโดที่โดนใจผู้คนทุกเพศทุกวัย
เคยสังเกตไหมว่าทำไมเทควันโดถึงเป็นศิลปะป้องกันตัวที่มีผู้คนให้ความสนใจมาก เมื่อเทียบกับศิลปะป้องกันตัวในศาสตร์อื่นๆ ก็มีช่วงอายุของผู้ฝึกฝนที่กว้างกว่าด้วย มีให้เห็นตั้งแต่เด็กเล็กไปจนถึงผู้สูงวัย ฟังไม่ผิด แม้แต่ผู้สูงวัยก็เรียนรู้และฝึกฝนทักษะนี้ได้เช่นกัน เพียงแต่ไม่ได้ฝึกเพื่อการแข่งขันแต่เป็นการออกกำลังกายเสริมความแข็งแรงทั่วไป มาดูกันดีกว่าว่าอะไรเป็นปัจจัยหลักที่ทำให้เทควันโดดึงดูดใจผู้คนมากขนาดนี้
- เป็นกีฬาที่เรียนรู้และพัฒนาได้ไม่ยากนัก ทั้งยังมีวิธีการฝึกฝนที่แตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับเป้าหมายของแต่ละคน เช่น ฝึกฝนเพื่อแข่งขัน ฝึกฝนเพื่อใช้ป้องกันตัว ฝืกฝนเพื่อสุขภาพ เป็นต้น
- เป็นกีฬาที่ช่วยเสริมบุคลิกภาพอย่างชัดเจน ช่วยจัดระเบียบให้อวัยวะต่างๆ อยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้องเหมาะสม ลดปัญหาอาการเจ็บปวดในกลุ่มออฟฟิศซินโดรมได้ดีมาก
- เป็นกีฬาที่ช่วยฝึกสมาธิ เสริมสร้างไหวพริบ และฝึกให้แก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้ดี
- เป็นกีฬาที่เสริมสร้างความคิดสร้างสรรค์และช่วยผ่อนคลายความเครียดได้ดี
- กีฬาชนิดนี้มีลำดับขั้นตามสายคาดเอว ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ผู้เล่นรู้สึกท้าทาย
- ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเทควันโดและการฝึกฝนขั้นพื้นฐาน สามารถใช้เพื่อต่อยอดไปสู่กีฬาที่เน้นการใช้ร่างกายแบบอื่นๆ ได้อีกมาก
กติกาการเล่นเทควันโดเบื้องต้นและการฝึกฝน
มาถึงตรงนี้หลายคนคงอยากรู้แล้วว่า เทควันโดเล่นยังไง กติกาการเล่นเทควันโดมีรายละเอียดอะไรบ้าง และควรเตรียมตัวแบบไหน เราจึงนำความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเทควันโดมาฝากกัน เมื่อได้ฝึกฝนขั้นพื้นฐานจนชำนาญแล้ว ความเข้มข้นและวิธีการฝึกฝนจะแตกต่างออกไป ขึ้นอยู่ตามเป้าหมายการเรียนเทควันโดของแต่ละคน ลักษณะการฝึกจะเน้นการใช้มือ เท้า และสติร่วมกัน เน้นการเคลื่อนไหวทุกส่วนของร่างกายให้สอดประสานกัน และใช้ความเร็วเป็นตัวช่วยเพิ่มความแรงให้กับท่วงท่า
อุปกรณ์ที่ต้องใช้ในการฝึก
เนื่องจากการฝึกฝนท่วงท่าต่างๆ ในกีฬาเทควันโดนั้นมีโอกาสบาดเจ็บได้ ความพร้อมของอุปกรณ์จึงมองข้ามไม่ได้ และแทบทุกสนามจะไม่อนุญาตให้ผู้เรียนลงสนามเพื่อฝึกฝน หากนำอุปกรณ์สำคัญมาไม่ครบ
- ชุดฝึกที่ได้มาตรฐาน เนื้อผ้าหนา ขนาดพอดีตัว
- ชุดเกราะป้องกันตามลำตัว
- สนับแขนและสนับขา
- เฮดการ์ด
- เป้าสำหรับซ้อมทั้งขนาดใหญ่และขนาดเล็ก
รูปแบบการฝึกขั้นพื้นฐาน
กติกาการเล่นเทควันโดนั้นไม่มีอะไรยุ่งยาก เพราะจะต้องค่อยๆ สะสมทักษะพื้นฐานไปทีละนิดอยู่แล้ว ช่วงแรกอาจรู้สึกว่าร่างกายยังไม่ยืดหยุ่น ไม่แข็งแรง และเคลื่อนไหวไม่ได้อย่างที่ใจต้องการ แต่อาศัยวินัยก็จะทำทุกท่วงท่าได้อย่างเชี่ยวชาญในไม่ช้า โดยรูปแบบการฝึกจะแบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ดังนี้
- Pattern เป็นการฝึกใช้มือ เท้า และจัดท่วงท่าขั้นพื้นฐาน พร้อมกับทำความเข้าใจเรื่องการใช้ท่วงท่าเพื่อตั้งรับและโจมตี
- Free Sparring เป็นการฝึกต่อสู้กับคู่ต่อสู้อย่างอิสระ โดยทุกอย่างยังอยู่ภายใต้กฎเกณฑ์ของกีฬาเทควันโด จะมีผู้ดูแลคอยควบคุมเพื่อไม่ให้เกิดการบาดเจ็บรุนแรงสำหรับการฝึกฝนเบื้องต้น
- Breaking เป็นการฝึกเรื่องพละกำลัง เริ่มมีการใช้อุปกรณ์เข้ามาช่วยในระหว่างฝึก เช่น แผ่นไม้ ก้อนอิฐ เป็นต้น นับเป็นการฝึกฝนจิตใจเพื่อทลายขีดจำกัดของตัวเองด้วย
- TKD Aerobic เป็นการนำทุกอย่างที่ได้เรียนรู้มาผสมผสานกัน แล้วเคลื่อนไหวให้เข้ากับจังหวะดนตรี นอกจากได้ความสนุกสนานแล้วก็ยังเป็นการบริหารร่างกายให้พร้อมกับการฝึกฝนเทควันโด
ความหมายของสายคาดเอวแต่ละสี
อีกหนึ่งประเด็นที่หลายคนอยากรู้ก็คือเรื่องเทควันโดมีกี่สาย มาดูกันว่านอกจากสายดำที่แสดงถึงทักษะระดับสูงสุดในกีฬาเทควันโดแล้ว มีสายคาดเอวสีอะไรบ้าง และเรียงลำดับขั้นอย่างไร
- สายคาดเอวสีขาว คือ สายสำหรับผู้เริ่มต้น สื่อถึงการเกิดใหม่หรือการเริ่มต้นสิ่งใหม่ เนื้อหาเป็นการปรับสภาพร่างกายและการฝึกฝนท่วงทาเบื้องต้น
- สายคาดเอวสีเหลือง คือ สายสำหรับระดับ Junior Level จะได้เรียนรู้ท่วงท่าที่มากขึ้น และแบ่งย่อยระดับของสายเหลืองเป็น 2 สาย
- สายคาดเอวสีเขียว คือ สายสำหรับระดับ Junior Level อีกขั้นหนึ่ง เริ่มได้เรียนเทคนิคที่ซับซ้อนขึ้น และแบ่งย่อยระดับของสายเขียวเป็น 2 สาย
- สายคาดเอวสีฟ้า คือ สายสำหรับระดับ Intermediate Level จะมีการพัฒนาทั้งด้านร่างกายและจิตใจไปพร้อมกัน โดยแบ่งย่อยระดับของสายฟ้าเป็น 2 สาย
- สายคาดเอวสีน้ำตาล คือ สายสำหรับระดับ Intermediate Level จะเพิ่มเรื่องของการนำทักษะไปใช้ให้เกิดประโยชน์ และแบ่งย่อยระดับของสายน้ำตาลเป็น 2 สายเช่นกัน
- สายคาดเอวสีแดง คือ สายสำหรับระดับ Advance Level เป็นการฝึกใช้ร่างกายให้ได้ศักยภาพสูงสุด และระมัดระวังการใช้ศาสตร์ที่เรียนมา โดยแบ่งย่อยระดับของสายแดงเป็น 2 สาย
- สายคาดเอวสีดำ คือ ปลายทางของคำถามที่ว่า เทควันโดมีกี่สาย เป็นสายสำหรับระดับ Black Level ถึงจุดสูงสุดแต่ไม่หยุดเรียนรู้ และมีความเชี่ยวชาญเพียงพอที่จะส่งต่อความรู้ให้ผู้อื่นได้แล้ว ซึ่งระดับนี้ยังมีอีก 10 ดั้งที่บ่งบอกถึงความสามารถของเจ้าของสายดำด้วย