นับว่าเป็นกีฬาอีกประเภทหนึ่งที่น่าสนใจ เพราะจะทำการแข่งขันกันอย่างจริงจังในรูปแบบของเกมกีฬาก็ได้ หรือจะมองเป็นกิจกรรมผ่อนคลายในวันว่างที่สามารถเรียกเพื่อนฝูงมาร่วมสนุกก็ได้เหมือนกัน นอกจากนี้ยังเป็นเกมกีฬาที่แสดงถึงรสนิยมของผู้เล่นได้อีกด้วย เรากำลังพูดถึงกีฬาโบว์ลิ่งที่เคยได้รับความนิยมสูงมากในกลุ่มวัยรุ่น ถึงขนาดมีลานโบว์ลิ่งให้เล่นกันแทบทุกห้างสรรพสินค้า จากประวัติกีฬาโบว์ลิ่งที่พอค้นได้ พบว่าโบว์ลิ่งเคยเป็นกีฬากลางแจ้งมาก่อน แล้วค่อยมีการปรับเปลี่ยนไปตามยุคสมัยจนกลายเป็นกิจกรรมที่เล่นกันเฉพาะในร่ม ความเป็นไปของกีฬาชนิดนี้ถือว่าไม่ธรรมดา เราเลยจะไปทำความรู้จักกับโบวลิ่งมากขึ้นอีกหน่อย ตั้งแต่โบว์ลิ่งมาจากประเทศอะไร กติกาโบว์ลิ่ง ไปจนถึงวิธีเล่นโบว์ลิ่งและมารยาทในสนามเลย
โบว์ลิ่งมาจากประเทศอะไร ต้นกำเนิดที่ยังเป็นปริศนา
เอาเข้าจริงจนถึงปัจจุบันเราก็ยังไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนเกี่ยวกับประวัติกีฬาโบว์ลิ่ง แต่พอมีข้อมูลให้คาดการณ์ได้ว่ากีฬาชนิดนี้มีมานานหลายพันปีแล้ว เล่นกันมาตั้งแต่สมัยอียิปต์โบราณ แน่นอนว่าในเวลานั้นเป็นการละเล่นอย่างง่าย แค่ใช้ลูกหินกลมเกลี้ยงกลิ้งไปชนกับแท่งไม้ที่วางห่างออกไป ก็คล้ายกับวิธีเล่นโบว์ลิ่งในปัจจุบัน ต่างกันแค่ไม่มีกฎการนับแต้มเพื่อวัดผลแพ้ชนะเท่านั้นเอง
ข้อมูลอีกด้านหนึ่งกลับพูดถึงประวัติกีฬาโบว์ลิ่งไว้ว่า เป็นเกมกีฬาที่เริ่มต้นมาจากทางฝั่งยุโรป ซึ่งเป็นเกมโยนลูกหินที่จะเล่นกันในสนามหญ้า แต่ว่าเกมนี้ไม่ค่อยได้รับความสนใจจากคนทั่วไปมากเท่าไร กว่าจะเป็นที่รู้จักและได้รับการเผยแพร่ไปยังประเทศอื่นจึงใช้เวลายาวนานมาก ภายใต้คำถามว่าที่โบว์ลิ่งมาจากประเทศอะไร ก็ยังมีอีกหลากหลายคำตอบ เช่น เป็นกิจกรรมยามว่างของชาวอิตาลีซึ่งมีชื่อเฉพาะว่า Bowling on the green เป็นเกมกีฬาโบราณของผู้คนในสหรัฐอเมริกา เป็นต้น ท้ายที่สุดเราก็ไม่อาจฟันธงได้ว่าโบว์ลิ่งมาจากประเทศอะไร แต่หากต้องเลือกจริงๆ คงเป็นอียิปต์โบราณ เพราะมีหลักฐานหนักแน่นที่สุด
ประวัติกีฬาโบว์ลิ่งในประเทศที่กีฬานี้เคยเฟื่องฟู
น่าสนใจที่ประวัติกีฬาโบว์ลิ่งในช่วงต้นนั้นมีน้อยมาก แต่กลับมีหลักฐานเด่นชัดในช่วงที่เริ่มมีการเผยแพร่กีฬาชนิดนี้ไปตามประเทศต่างๆ ที่แรกที่จะยกมาพูดถึงก็คือประเทศเยอรมนี เกมที่ใช้ 9 พินโบว์ลิ่งจะเล่นกันมากในกลุ่มชนชั้นสูง นับตั้งแต่กษัตริย์ไล่เรียงลงมา และเกมโบว์ลิ่งยังเป็นกิจกรรมที่เชื่อมโยงกับศาสนาด้วย เมื่อไรที่มีการโยนโบว์ลิ่งในพิธีกรรมสำคัญ ใครโยนพลาดเป้าจะต้องทำการชำระล้างบาปตามข้อกำหนดทางศาสนา
ในประเทศอังกฤษกีฬาโบว์ลิ่งก็เคยเฟื่องฟูอย่างมาก ถึงขนาดที่เล่นกันทั่วทุกมุมเมือง แต่แล้วยุคทองของโบว์ลิ่งก็สิ้นสุดลง เมื่อประชาชนเริ่มเล่นในเชิงการพนันและละทิ้งการยิงธนูที่เป็นเกมกีฬาดั้งเดิมของประเทศไป จึงมีการตั้งข้อจำกัดในการเล่นโบว์ลิ่งขึ้นมา ส่วนในประเทศไทยนั้นไม่มีประวัติกีฬาโบว์ลิ่งแน่ชัดว่ารับกีฬาชนิดนี้เข้ามาแบบไหน รู้ตัวอีกทีเราก็มีโรงโบว์ลิ่งเปิดให้บริการกันแล้ว
สิ่งที่ต้องรู้ก่อนเริ่มเล่นกีฬาโบว์ลิ่ง
แม้ว่าการเล่นกีฬาโบว์ลิ่งจะไม่ได้ยุ่งยากอะไรนัก แค่ผู้เล่นต้องโยนโบว์สลับกันไปและเป้าหมายเดียวคือการชนพินให้ล้มลงมากที่สุด ยิ่งเคลียร์กระดานไปทั้งหมดด้วยการโยนครั้งเดียวเลยยิ่งดี จากภาพรวมง่ายๆ นี้เลยดูเหมือนว่าเราไม่จำเป็นต้องรู้กติกาการเล่นหรือการนับคะแนนอะไรเพิ่มอีก แต่การจะเล่นเกมให้สนุกสนานและปรับกลยุทธ์ระหว่างเกมได้ ก็ควรทำความเข้าใจความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกีฬาชนิดนี้เอาไว้ก่อนดีกว่า
- ตามประวัติกีฬาโบว์ลิ่งจะวางเรียงพินทั้ง 10 อันให้เป็นทรงสามเหลี่ยมเสมอก่อนเริ่มเกมการแข่งขัน
- การ Strike คือ การโยนโบว์แล้วทำให้พินล้มทั้งหมดตั้งแต่รอบแรกในแต่ละเฟรม
- การ Spare คือ การโยนโบว์แล้วทำให้พินล้มทั้งหมดในรอบที่ 2 ของแต่ละเฟรม
- การ Open คือ โยนครบทั้ง 2 ครั้งแล้วแต่พินยังคงล้มไม่หมด
- หากผู้เล่นทำ Strike แล้วไม่จำเป็นต้องโยนโบว์ครั้งที่ 2 ในเฟรมนั้นอีก
- หากผู้เล่นเหยียบเส้นแบ่งระหว่างพื้นที่โยนโบว์กับลู่จะถือว่าฟาล์ว และตัดคะแนนเป็น 0 คะแนนในรอบนั้น ไม่ว่าพินจะล้มเท่าไร
กติกาโบว์ลิ่งเบื้องต้นสำหรับผู้สนใจมือใหม่
เนื่องจากรายละเอียดในการเล่นโบว์ลิ่งนั้นยืดหยุ่นและปรับเปลี่ยนได้บ้าง ขึ้นอยู่กับการตกลงกันของสมาชิกที่มาร่วมเล่น แม้แต่ในสนามแข่งขันก็ยังมีการปรับกติกาให้เห็นอยู่บ่อยครั้ง เราจึงจะอ้างอิงกติกาโบว์ลิ่งตามประวัติกีฬาโบว์ลิ่งกันก่อน ส่วนจะดัดแปลงอย่างไรในหน้างานจริงก็ค่อยว่ากันอีกที เมื่อพูดถึงกติกาโบว์ลิ่ง คำถามแรกคงหนีไม่พ้นโบว์ลิ่งเล่นกี่คน ให้นึกถึงกีฬาประเภทวิ่งก็ได้เพราะลักษณะใกล้เคียงกัน คือผู้เล่นจะต้องเก็บแต้มของตัวเองแล้วเอามาวัดผลแพ้ชนะ เท่ากับว่าในรอบหนึ่งจะเล่นกันกี่คนก็ได้เท่าที่สนามจะเอื้ออำนวย จะแข่งเดี่ยวหรือจัดทีมแข่งกันก็ยังได้ เว้นแต่จะเป็นสนามแข่งขันแบบทางการก็จะมีการกำหนดไว้ชัดเจนว่าโบว์ลิ่งเล่นกี่คนในแต่ละรอบ
อุปกรณ์เล่นโบว์ลิ่งที่จำเป็น
- ลูกโบว์ลิ่ง แบ่งเป็นบอลตรงกับบอลโค้ง ตามประวัติกีฬาโบว์ลิ่งบอกว่าลูกโบว์ลิ่งเคยมีลักษณะเป็นทรงยาวรีมาก่อน แต่ตอนนี้ได้พัฒนาเป็นทรงที่ค่อนข้างกลมแล้ว มีรูเจาะสำหรับสอดนิ้วเข้าไป เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 8.5 นิ้ว และมีน้ำหนักตั้งแต่ 8-16 ปอนด์ให้เลือกใช้
- พินโบว์ลิ่ง ขนาดมาตรฐานสูง 15 นิ้ว เส้นผ่านศูนย์กลางบริเวณฐาน 2 นิ้ว มีรูปทรงคล้ายขวดแชมเปญ วัสดุเป็นไม้เคลือบพลาสติก
- รองเท้า หากเป็นการเล่นเพื่อพักผ่อนจะใช้เป็นรองเท้าผ้าใบหรือรองเท้าอื่นที่สวมใส่ได้กระชับก็ได้ แต่ถ้าแข่งขันหรือเล่นแบบจริงจัง ควรเลือกซื้อรองเท้าที่เป็นอุปกรณ์เล่นโบว์ลิ่งโดยเฉพาะ จะช่วยป้องกันการลื่นและซัพพอร์ตเท้าได้ดีกว่ามาก
วิธีเล่นโบว์ลิ่ง
- แต่ละเกมจะมีทั้งหมด 10 เฟรม และในแต่ละเฟรมผู้เล่นจะโยนลูกโบว์ลิ่งได้ 2 ครั้ง เว้นแต่จะมีการ Strike จะถูกลดเหลือการโยนเพียงแค่ครั้งเดียว
- ผู้เล่นจะต้องโยนโบว์เพื่อชนพินโบว์ลิ่งให้ล้มมากที่สุดในแต่ละครั้ง ล้มเท่าไรจะถูกบันทึกแต้มไว้ในตารางคะแนน ซึ่งปัจจุบันเป็นการบันทึกคะแนนแบบดิจิทัลแล้ว
- ตามประวัติกีฬาโบว์ลิ่งจะสลับกันเล่นไปเรื่อยๆ จนกว่าจะเก็บคะแนนได้ครบทั้ง 10 เฟรม ก็จะมีการสรุปคะแนนทั้งการแข่งขันปกติและแต้มสะสมพิเศษที่ได้มาระหว่างทาง จากนั้นจึงบอกได้ว่าฝ่ายไหนคว้าชัยชนะไป
วิธีการนับคะแนน
- การนับคะแนนปกติจะนับตามจำนวนพินที่ล้มลง ได้เท่าไรก็บันทึกไว้เท่านั้น
- หากผู้เล่นเก็บ Spare ได้ จะมีการบวกคะแนนเพิ่มให้อีก 10 พินในรอบการโยนถัดไป
- ถ้าเป็นการทำ Strike จะบวกคะแนนเพิ่มอีก 10 พินใน 2 รอบถัดไป
- คะแนนสูงสุดในแต่ละเกมจะเท่ากับ 300 คะแนน
ข้อควรระวังและมารยาทในการเล่นเกมกีฬาโบว์ลิ่ง
เดิมทีประวัติกีฬาโบว์ลิ่งนั้นไม่ได้มีข้อกำหนดในการเล่นมากมายนัก แต่เมื่อปรับรูปแบบการเล่นให้กลายเป็นกีฬาในร่ม จึงต้องมีการตั้งกฎเกณฑ์เพิ่มขึ้นเพื่อความปลอดภัย เริ่มตั้งแต่ตรวจสอบอุปกรณ์เล่นโบว์ลิ่งทุกชิ้นก่อนเริ่มเกม และเก็บเข้าที่ให้เรียบร้อยหลังจบเกมแล้วเสมอ หากพบว่ามีส่วนไหนชำรุดหรือผิดปกติจะต้องแจ้งผู้ดูแลทันที เช่น ลูกโบว์ลิ่งแตกร้าว บิ่น หรือมีน้ำหนักที่ไม่ได้มาตรฐาน พินโบว์ลิ่งหัก เป็นต้น ไม่นำลูกโบว์ลิ่งไปเล่นในพื้นที่อื่นนอกเหนือจากจุดที่ให้เล่น ไม่ส่งเสียงดังรบกวนผู้อื่น สวมรองเท้าที่เหมาะสมก่อนโยนโบว์ทุกครั้ง รักษาเวลาในการโยนโบว์แต่ละรอบเสมอ และไม่ควรเริ่มเกมหากพบว่าเลนโบว์ลิ่งมีผิวหน้าที่ลื่นหรือฝืดผิดปกติเนื่องจากไม่ได้ทำความสะอาด ไม่อย่างนั้นอาจเกิดอันตรายระหว่างเล่นได้